Nov 21 2016
روشهای گوناگون بازتولید گیاه
ساده ترین و اولین و طبیعی ترین نوع تولید یک گیاه جدید استفاده از بذر گیاه است. این روش اما قدیمی ترین و غیر حرفه‌ای ترین نوع باز تکثر گیاهان است. اول به این دلیل که برای رساندن گل و گیاه از یک بذر کوچک به یک گیاه بالغ و قابل استفاده زمان زیادی لازم است دوم اینکه عموما گیاه فرزند با گیاه مادر تفاوتهای زیادی دارد و عموما از کیفیت بدتری برخوردار است مگر اینکه بذر را از طرق پیشرفته اصلاح نژادی بدست آورده باشند. یا اینکه دسترسی به روشهای دیگر ممکن نباشد.
در عوض بجای تنها کاشت بذر گیاه می‌توان به روشهای گوناگون دیگر سریع تر به یک گیاه بالغ رسید. همچنین بعضی گیاهان اصلا بذری تولید نمی‌کنند تا بتوان از آن برای بازتولید استفاده کرد. بطور مثال ترخون گیاهی است که بذر تولید نمی کند البته منظور ترخون فرانسوی است که طعم و بوی متبوع دارد و همان گونه ای است که در ایران هم استفاده می شود. یک گونه دیگر ترخون گونه روسی آن است که می توان با کشت بذر آنرا باز تولید کرد. این گونه ترخون از کیفیت بسیار پایین برخوردار است و اصلا قابل مقایسه با ترخون گونه فرانسوی آن نیست.
حال نگاهی سطحی به چند روش مختلف باز تولید گیاهان می‌کنیم.
● روش اول و ابتدایی آن همان گونه که پیشتر نوشتم کشت بذر است. با برداشت بذر گیاهان در پائیز می‌توان آنرا در بهار کاشت و گیاهی تازه تولید کرد.
● روش دوم تکثیر گیاهتصویر روبرو یک گونه قلمه زدن است ، قلمه زدن گیاهان است. نه همه گیاهان قابل قلمه زدن هستند نه حتی نتیجه خوبی بدست خواهد آمد ولی اغلب گیاهان را می توان با این روش باز تکثیر کرد. قلمه زدن به این صورت است که در آخر فصل (ماه های پائیز) شاخه‌ای از گیاه را که قابلیت قلمه زدن را دارا باشد می‌برند و آنرا با کاشتن در خاک یا آب گیاه تازه‌ای تولید می‌کنند. تصویر روبرو یک نمونه قلمه زدن است
● روش سوم تولید گیاه تقسیم ریشه است. بعضی گیاهان به راحتی قابل باز تکثیر با روش های اول و دوم نیستند. در نتیجه باید از روش تقسیم ریشه استفاده کرد. بطور مثال ترخون فرانسوی گیاهی است که بذر نمی‌دهد و قلمه زدن آن هم بسیار مشکل به ثمر می‌رسد، در صورتی که با تقسیم ریشه آن می‌توان در بهار به سادگی یک گیاه جدید تولید کرد.
● روش چهارم که شباهت زیادی به قلمه زدن دارد خواباندن گیاه است. خواباندن گیاه به این شکل است که شاخه‌ای از گیاه را بدون برید از گیاه مادر در خاک می خوابانند و با ریخت خاک روی بخشی از شاخه، آنرا در خاک نگه می‌دارند تا بعد از مدتی که بخش در خاک تولید ریشه کند و سپس با بریدن شاخه در خاک خوابانده را از گیاه مادر جدا خواهند کرد. انواع مختلفی از این روش به تازگی مد شده که بسیار نتیجه خوبی می‌دهد.
این روش‌ها که گفته شد برای بازتولید یک گیاه جدید است در صورتی که گاهی اوقات برای بهبود و اصلاح نژاد بعضی گیاهان گونه‌های مختلف را با هم ترکیب می‌کنند.
به این روش پیوند گویندتصویر روبرو یک نوع انگور سیا است که بر روی یک درخت انگور پایه پیوند زده شده است. پیوند زدن بخشی است که باید به آن جداگانه پرداخت زیرا این روش بسیار مهم برای اصلاح نژآد گیاهان است و روشهای مختلف و پیچیده‌ای برای رسیدن به یک گیاه جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد.